Partir, c’est mourir un peu…

Het afscheid in het ziekenhuis ging goed, totdat we wilden vertrekken en er verbaasd werd gereageerd dat we de volgende dag niet meer zouden komen. Tja, dat is meestal het geval met afscheid nemen ;-) Maar Iddi en de assistenten wilden ons nog een presentje geven, dus was de vraag of we de volgende dag terug wilden komen. Vooruit dan maar… Dus vrijdagochtend écht voor de laatste keer op ons fietsje richting het ziekenhuis. En het was de moeite waard; dankbare woorden van Iddi en voor ieder een mooie rieten mand! Blijkbaar hebben we toch indruk gemaakt :-D

Daarna op tijd naar huis om mijn tas in te pakken, kamer schoon te maken en voor de laatste keer naar de winkel van Augustina te gaan. Nog een laatste praatje maken met de vaste groep mensen die rond de winkel hangt, een laatste keer dansen op straat met Sweety, en dan voor de laatste keer mee opruimen en afsluiten. Augustina houdt er al om 19.15 uur mee op zodat we lekker op tijd thuis kunnen zijn. Voor de laatste keer een groot pak met (20!) waterzakjes op mijn hoofd en voor de laatste keer in het donker de drukke weg oversteken. Even alles opruimen thuis, mijn bordje Rice Water (rijst met suiker :-(, het is maar goed dat ik toch geen hap weg krijg) half naar binnen werken en dan zit ik buiten klaar voor het afscheid. De rest van de familie is echter nog druk bezig en ik ben even bang dat er geen tijd is voor mij deze avond. Gelukkig komt Augustina even later naast me zitten. Ook zij krijgt geen hap naar binnen en het is duidelijk dat ze zenuwachtig is. Als even later Joe (mijn gastvader) binnenkomt kan de avond beginnen. Ik merk dat het een goede zet is geweest dat ik hem heb uitgenodigd want nu staan niet alle kinderen er met hun neus bovenop. Ik zit rustig in een hoekje met alleen mijn gastmoeder, -vader,
-broertje en –zusje. Hafish is als eerste aan de beurt en hij krijgt zijn lang geleden gewenste schriften, pennen, potloden en liniaal. Hij wil graag goed leren schrijven en dus oefenen thuis. Daarnaast een ‘activiteitenboek’ met opdrachten als “zoek de verschillen” of “kleur de plaatjes die bij elkaar horen”. Nu vindt Sweety het ook interessant worden. En al helemaal als uit de tas een kleurboek en kleurtjes tevoorschijn komen. Gevolgd door een boek met dierenmaskers die ze met elastiekjes om haar oren voor haar gezicht kan houden. Ook zij is tevreden met haar cadeautjes. Maar dan wordt het spannend. Want wat vindt Augustina van de tas die ik voor haar heb laten maken? Ze vertelde me ooit dat wij (vrijwilligers) altijd van die leuke tassen dragen. Maar wat vindt ze er nu van om er zelf een te krijgen? En ik wil graag dat het goed is wat ik voor haar bedacht heb, want ik wil haar écht bedanken en ook eens écht verwennen met iets moois. Gelukkig (wederom) zorgen gemaakt om niets; Augustina is duidelijk verrast en absoluut dankbaar en blij met de tas. En mijn gastvader; tja die heb ik dus maar een paar keer gezien. Dat werd een greep uit het assortiment van de supermarkt; “krachtvoer” voor zijn vele sportactiviteiten. Hij ook tevreden; ik weer opgelucht. Mijn ketting gaat naar Margareth (zij heeft zó goed voor me gezorgd!!!) en mijn octopus om kleren aan op te hangen naar de kleine Blessing. De rest van de familie mag meegenieten van popcorn, koekjes en gekleurde neonlichtjes. Dat laatste geeft zoals altijd weer een prachtig gezicht; al die vrolijke kleurtjes bij elkaar. En dan die verwonderde gezichtjes van degenen die er een in hun hand houden! Het mooiste is dat ook de volwassenen hun ogen uitkijken; ook zij hebben zoiets nog nooit gezien. Ik sluit de verrassingen af met een powerpointpresentatie op de laptop waarin ik alle foto’s die ik van de familie heb gemaakt laat zien. Foto’s blijven hier erg bijzonder, en bij ieder nieuw plaatje wordt dan ook luid geapplaudisseerd en gejoeld. Zeker als ze zichzelf op het beeldscherm zien verschijnen!
En als ik denk dat de avond voorbij is, staat er míj nog een verrassing te wachten! Joe houdt een prachtig woordje, waar Augustina en ik alleen maar meer zenuwachtig van worden (gezien het naderende afscheid). Hij bedankt me namens iedereen dat ik deel uit wilde maken van de familie, en vooral voor de manier waarop ik dat heb gedaan. De familie vindt het jammer dat ik terug ga naar Nederland en zal me erg gaan missen. Om te zorgen dat ik Ghana en het verblijf bij de familie nooit zal vergeten (alsof dat ooit zal gebeuren!!!) kreeg ook ík cadeaus. Een prachtige ketting en armband, die me persoonlijk worden omgedaan. Alsof ik zojuist Olympisch kampioen ben geworden! Zo bijzonder voel ik me overigens wel :-) Daarbij kreeg ik nog een echte Ghanese rok, speciaal voor mij gemaakt door Augustina. Ze straalt als ik hem aandoe en al helemaal als ik grap: “het is je op de valreep dan toch gelukt om een Ghanese dochter van me te maken!”.

Hoewel de sfeer ongelooflijk goed is en me nog echt niet tot slapen aanzet besluit ik na al deze afscheidsrituelen toch maar mijn bedje op te zoeken. Ik heb nu een fijn gevoel over het afscheid en wil me de avond graag blijven herinneren zoals deze tot nu toe is verlopen. Voor een laatste keer tandenpoetsen onder de sterrenhemel, en dan realiseer ik me dat ik binnenkort weer dichter bij mijn familie in Nederland ben dan bij mijn Ghanese familie. Als ik in Nederland naar de sterren kijk zal ik voortaan denken aan deze plaats op aarde die voor mij erg speciaal is geworden.
Als ik even later in mijn bedje lig en Stijn aan de telefoon heb kan ik niet anders zeggen dan dat ik een fantastische avond heb gehad. Nog mooier en bijzonderder dan ik van tevoren had durven dromen! Rustig, opgelucht en met een tevreden glimlach val ik in slaap.

06.00 uur; de wekker zegt me dat het tijd is om op te staan. “Nu gaat het dan toch echt gebeuren”… En weer gaan de ‘voor-de-laatste-keer’-activiteiten van start. Zoals het heerlijk buiten wassen en het ontbijten van brood met chocolademelk. Maar ook het doen van mijn behoefte op mijn emmertje; een ‘afscheid’ dat ik met liefde doe :-D De laatste papiertjes worden weggegooid, en ik inspecteer mijn tassen. Zit alles er in?? Mijn stapel van kleding en spullen die ik achterlaat voor de familie wordt nog aangevuld met mijn hoeslaken (ik schaam me dat ik het hen schenk want het is zó vies, maar zij zijn er enorm blij mee) en dan is mijn kamertje leeg. MIJN kamertje, dat straks niet meer van mij maar van een volgende vrijwilliger zal zijn. Dat gevoel is vreemd en ook moeilijk, want deze ruimte heeft er toch 10 weken (zeker het begin daarvan) voor gezorgd dat ik me thuis voelde en weer een eigen plekje had gevonden. Het gaf me zekerheid, en dat moet ik nu weer afgeven..

Ibrahim komt me precies op de afgesproken tijd van 07.30 uur ophalen (eindelijk een Ghanees die begrijpt dat wachten op sommige momenten echt heel vervelend kan zijn) en mijn tassen worden de trotro ingeladen. Ik overhandig de sleutels van mijn kamer aan Augustina, geef Margareth en Ruth een knuffel, en Hafish en Blessing een aai over de bol. Zo dat gaat goed; nog maar één te gaan. En wat voor een… Ik hurk neer en kijk nog eens in het heerlijke gezichtje van Sweety. Ze blaast haar wangen vol lucht en laat deze pas ontsnappen als ik er zachtjes in knijp. Ons spelletje dat we al zovaak gespeeld hebben, en me iedere keer weer aan het lachen maakte, zorgt er nu voor dat de tranen in mijn ogen springen. Hoe moet ik dit in hemelsnaam doen!? Het is toch een onmogelijke opdracht om afscheid te nemen van mijn kleine, lieve, stoere en heerlijke maatje! Ook Augustina wordt het nu te veel en zelfs Sweety vergeet even te lachen. Ik pak haar nog een laatste keer stevig vast en geniet intens van deze veel te korte seconde. Dan loop ik samen met Augustina de compound uit richting de trotro. En natuurlijk dartelt mijn kleine zusje ons achterna; nu duidelijk onder de indruk en minder vrolijk dan even daarvoor. Ze heeft toch wel door dat hetgeen nu gebeurt niet erg leuk is. Al zullen de gevolgen haar minder duidelijk zijn, en ook minder invloed op haar hebben. En dat is maar goed ook. Laat haar maar weer genieten van een volgende vrijwilliger, en vooral die andere vrijwilliger van haar!!

Augustina leidt me tot de trotro en dan houdt ook zij het niet meer droog. Ze slaat stevig een arm om me heen en kan alleen maar uitbrengen: “O Sanna, I’ll miss you!”. Het valt me zwaar, maar het doet me ook goed omdat ik weet dat ze het meent. Het geeft vertrouwen en bewijst dat niet alleen ík het een bijzondere tijd heb gevonden!
Ik stel haar gerust, net als een paar dagen geleden toen ze zei: “ik wil geen andere vrijwilliger, ik wil jou!”. Hoe fijn dat ook is om te horen, ik weet dat ze het met een volgende vrijwilliger net zo naar de zin zal hebben. Het gaat erom dat je gewend en gehecht bent geraakt aan iemand, en vooral dat diegene ook een beetje het familieleven heeft leren kennen en zich daarbinnen kan bewegen. Nu komt er weer iemand die de familie niet kent en alles zal weer opnieuw opgebouwd moeten worden. En dat is spannend.. Maar hetzelfde is gebeurd toen ik net aangekomen en Linda net vertrokken was. En al de keren daarvoor… Nu begrijp ik ook meer hoe de situatie was voor de familie toen ik net arriveerde. Alles is weer nieuw, het vertrouwde valt weg, het bekende wordt weer onbekend. Zeker als de tussenpoos tussen de oude en nieuwe vrijwilliger maar enkele weken (in dit geval zelfs dagen) bedraagt. Dat maakt het voor de familie wel extra moeilijk. Aan de andere kant kan het niet anders als je de familie in een vast inkomen wilt voorzien.

Ik klim op de stoel naast Ibrahim, en als hij begint te rijden hang ik volledig uit het raam om alles en iedereen uit te zwaaien. Als we dan eindelijk de straat uit zijn gaan de kranen pas echt open. Ik huil, ik jank, nee ik brul (zoals alleen mama en ik dat kunnen) tot ik geen tranen meer heb…

Het afscheid van de vrijwilligers maakt ook indruk, maar op een heel andere manier. Ik denk omdat deze mensen objectief gezien nog bereikbaar zijn; je kunt ze gemakkelijk eens opzoeken, bellen, sms’en, mailen. Maar als groep hebben we wel iets opgebouwd, en dat is heel bijzonder. Op onze ‘good-bye-party’ geef ik dan ook nog eens aan hoe belangrijk het voor mij was dit in een groep mee te maken. Mensen om je heen die begrijpen hoe je je voelt, die meedenken over de problemen waar je tegen aanloopt, en die je vooral steunen met een goed woordje, een arm om je heen of heel gezellige praat waardoor je de rest om je heen even kunt vergeten. Nu ik afscheid moet nemen van deze mensen, laat ik (behalve Sascha) iedereen achter die begrijpt wat ik de afgelopen maanden heb meegemaakt en waarmee ik écht over deze periode kan praten. Daarnaast heb ik het gevoel dat ik de anderen in de steek laat. Vooral degenen die voor mij gearriveerd zijn en mij nu zien vertrekken. We weten hoe moeilijk we het allemaal hebben en hoe graag iedereen naar huis zou gaan. Het is een fijn gevoel dat het voor mij nu staat te gebeuren, maar het doet ook pijn te weten dat de rest er nog een tijd tegenaan zal moeten. En dat ik hen daar niet in zal kunnen steunen, althans niet fysiek.

Een lang en misschien soms heftig verhaal, maar ik had het nodig om het op papier te zetten. En hoe meer jullie ervan afweten, des te beter jullie mij straks zullen begrijpen! Want ook dat wordt nu spannend; hoe is het om over een paar dagen weer thuis te komen? Ik geef nu het bekende weer op en ga op weg naar het onbekende. Maar wel één waarvan ik zeker weet dat het goed gaat komen!!

De komende week ga ik op mijn gemakje terugreizen, en rustig aan weer wennen aan de Westerse wereld. Een beetje bijvoeieren (zoals papa zou zeggen), want we raken toch wel wat kilootjes kwijt. Niet dat ik daarover klaag, maar helemaal gezond is het denk ik ook niet… Daarbij goed bijslapen en vooral loskomen van mijn leven in Bolgatanga en met name de familie. Zodat ik me op 6 juni weer volledig kan richten op Nederland. Wat heb ik daar toch enorm veel zin in!!

Veel liefs, Sanne